Voorlezen is voor kinderen niet alleen leuk en gezellig maar vooral ook heel leerzaam. Het allerbelangrijkste bij het leren lezen is niet alleen dat het kind de techniek van het lezen onder de knie gaat krijgen maar dat het zich tegelijkertijd een beeld kan vormen van wat het leest. Dan kan het ook beter begrijpen wát het leest. Door veel voor te lezen open je een nieuwe wereld waar van alles te beleven valt. Als kinderen al wat ouder zijn is het vaak veel moeilijker om dan nog interesse voor het lezen te ontwikkelen.
Het voorlezen geeft kinderen de gelegenheid om verhalen te leren begrijpen en informatie te halen uit de menselijke gesproken taal. Voor het leerproces op school is dat natuurlijk heel belangrijk omdat je moet kunnen snappen wat juf of meester vertelt als die bijvoorbeeld instructie geeft. Mooie tekeningen kunnen helpen om kinderen beelden te laten vormen bij de verhalen. Boeken kunnen een wereld van belevenissen voor kinderen openen zodat ze, als ze een boek zien, nieuwsgierig worden naar wat er in staat. Dat is een belangrijke stap naar het leren lezen: nieuwsgierigheid en willen weten wat er in het boekje staat.
Als kinderen niet of nauwelijks kennis hebben gemaakt met boeken en hoe mooi verhalen kunnen zijn dan kun je je voorstellen dat het niet goed kan invoelen wat het nut van leren lezen eigenlijk is. Vooral niet als het leren lezen niet al te gemakkelijk voor het kind is. Het willen leren lezen is een belangrijke drijfveer voor het goed kunnen leren leren.
Verder bouwt een kind door het veel voor te lezen een veel grotere woordenschat op. In boeken worden woorden gebruikt die je in het dagelijkse leven niet zo gemakkelijk tegenkomt. Als je een grote woordenschat hebt, kun je je beter uitdrukken en herken je woorden, die je bij het lezen tegenkomt, veel gemakkelijker.
Als je voorleest en je woorden tegenkomt die het kind nog niet kent dan kun je even uitleggen wat het woord betekent. Woorden die op tv gebruikt worden en die het kind niet kent, gaan zonder begrepen te worden voorbij. Op die manier is de kans groot dat het kind er aan went om dingen te horen (en voorbij laat gaan) zonder er begrip aan te (kunnen) koppelen. In het leerproces op school is dat niet handig omdat het in het leerproces juist wel moet begrijpen waar het over gaat. En het kind moet daar wél kunnen reageren als het iets niet begrijpt. Op die manier kan het er zelf voor leren zorgen dat de dingen duidelijk voor hem zijn.
Tip: Zoek mooie (prenten)boeken met interessante, warme verhalen. Je ziet in de supermarkt of bij de bouwmarkt vaak heel goedkope boekjes voor kinderen. Maar als je naar de inhoud en kwaliteit van de verhalen kijkt dan valt daar niet veel aan te beleven. Ze geven de indruk puur gemaakt te zijn om te verkopen en niet om de kinderen te boeien of ze wat te leren.
Wat leren kinderen hier van (herhaling)
- concentratievermogen: actief luisteren, de gedachten van een ander (de schrijver in dit geval) volgen en zelf beelden kunnen maken bij het verhaal zodat je snapt waar het over gaat. Als juf of meneer instructie geeft moet je kind ook een beeld kunnen vormen van wat de bedoeling is dat hij moet doen. Hij moet in staat zijn om de geproken taal van de leerkracht “mee te denken”. De tv en de computer maken beelden voor de kinderen en hoeven ze dus zelf niet (meer) actief te zijn.
- geheugen: zeker als het gaat om een wat langer verhaal moet je kind zich de volgende dag nog kunnen herinneren waar het verhaal over ging en kunnen aanknopen bij waar jullie in het verhaal ergens gebleven waren. Heel belangrijk voor het leren op school: aan kunnen knopen bij wat er de vorige dag gebeurd is. Kun je dat niet zo goed dan heb je weinig houvast aan wat je de vorige dagen gehoord of gedaan hebt.
- oriëntatie in de ruimte: je een beeld van de situatie kunnen maken en letterlijk het verhaal “in” duiken zodat je je in het verhaal a.h.w. kunt oriënteren en met de hoofdpersoon “mee kunt bewegen”. Je moet dus bijna letterlijk kunt volgen waar het over gaat of wat die persoon beleeft als hij bijvoorbeeld een kasteel binnengaat.
- woordenschat opbouwen: In boeken worden vaak woorden gebruikt die in het dagelijks leven niet zo gemakkelijk gebruikt worden. Er wordt letterlijk een nieuwe wereld voor het kind geopend. Hoe groter de woordenschat hoe gemakkelijker kinderen bij het lezen woorden zullen gaan herkennen. In het begin is het al moeilijk om woorden die je kent te leren lezen. Als je dan ook nog woorden moet gaan lezen die je niet kent dan is het nog veel moeilijker.
- sociale vaardigheden: lekker bijvoorbeeld samen met vader of moeder naar een verhaal luisteren en van gedachten wisselen n.a.v. het verhaal. En je hebt de mogelijkheid om iets te vragen als je iets niet begrijpt. Als ouder kun je inspelen op wat er in je kind omgaat en je kind kan met jou over zijn ervaringen, die hij door het verhaal opdoet, communiceren. Dat is toch anders dan alleen op de bank naar een tekenfilmpje kijken terwijl je vader of moeder met iets anders bezig is.
- intelligentie: het lezen van boeken verruimen de beelden die je over de wereld om je heen kunt vormen. Je leert van de (goede) verhalen en je leert je horizon te verbreden. Verder leer je te leren van informatie die in boeken gegeven wordt. Daardoor wordt de kans dat je je veelzijdiger kunt ontwikkelen en je je talenten beter tot ontplooiing kunt brengen groter.